♥ Stethoscope-સ્ટેથોસ્કોપ ♥

Stethoscope-સ્ટેથોસ્કોપ-પરિશ્રાવક. આ એક સાધન છે, જેનો ઉપયોગ ડોક્ટરો કરે છે અને આ સાધન ડોક્ટરના ગળામાં તમે વારંવાર જોતા હશો. ડોક્ટરો આવું સાધન ગળામાં એટલા માટે લટકાવી રાખે છે કે, જે દ્વારા તેઓ દર્દીઓનાં હૃદયના ધબકારાઓને સારી રીતે સાંભળી શકે છે; મદારી પોતાના ગળામાં સર્પને રાખે છે એમ જ સ્ટેથોસ્કોપ ગળામાં ઝૂલતું રાખી ડોક્ટરો છાતી ફૂલાવીને હોસ્પિટલના વિભિન્ન વોર્ડમાં આંટા મારતા જોવા મળે છે.

બ્રિટાની, ક્વિમ્પરના ટી. એચ. લેઇન્સેક નામનો ડોક્ટર ૧૮૧૬માં એક રોગ વિજ્ઞાાની(pathologist) પેરિસમાં કામ કરતો હતો. આ ડોક્ટર હૃદયરોગનો નિષ્ણાત હતો અને પેરિસની નીચેર હોસ્પિટલમાં કામ કરતો હતો. એ સમયે એવો કોઈ રસ્તો ન હતો કે જેથી રોગોના હૃદયના ધબકારોને સહેલાઈથી સાંભળી શકાય, આથી આ ડોક્ટરે એક સરળ પ્રયુક્તિ શોધી કાઢી. અલબત્ત, આવી પ્રત્યુક્તિ એ અગાઉ કોઈ પણ ડોક્ટરનાં ભેજામાં આવી નહોતી.

સૌથી પ્રથમ એણે એક કાગળને વીંટાળી એનું ભૂંગળું બનાવ્યું અને એની નીચેના મધ્ય ભાગે એક છિદ્ર રાખ્યું કે જેથી એ દ્વારા શ્રાવક ક્ષમ્ય બને, પછી એણે આ ભૂંગળાંનો એક છેડો પોતાના કાન પાસે અને બીજા છેડાને દર્દીનાં હૃદય પર રાખ્યો અને એણે ધબકારો સાંભળ્યો. પોતાની આ પ્રયુક્તિને ઘણા ઘણા અખતરાઓ પછી એણે એક પ્રારૂપ આપ્યું. એણે એક સેન્ટિમીટર લાંબું લાકડાનું ભૂંગળું તૈયાર કર્યું, જેનો વ્યાસ ત્રણ સેન્ટિમીટરનો હતો અને નીચે છિદ્રનો પાંચ મિલિમીટરનો વ્યાસ હતો, આવું આ સાધન એ હવે સહેલાઈથી ખિસ્સામાં રાખી શકતો હતો. એ પછી એણે એક ટયૂબના બે ભાગ કર્યા હતા અને જ્યારે દર્દીના હૃદયના ધબકાર સાંભળવા હોય ત્યારે આ બંને ટયૂબોને એ પોતાના આ ભૂંગળાછાપ સ્ટેથોસ્કોપ સાથે જોડતો હતો, પરંતુ એ પછી દસ વર્ષે, દુર્ભાગ્યે, હૃદયરોગનો હુમલો આવવાથી એ અલ્લામિયાંને પ્યારો થઈ ગયો.

અત્યારનું સ્ટેથોસ્કોપ, એ એક એવી આવૃત્તિ છે કે, જેમાં નળીઓના બંને છેડા કાનમાં ફિટ થાય છે અને એના સુનમ્ય બધા જ ભાગો દ્વારા ડોક્ટર રોગીનાં હૃદયના ધબકારા સહેલાઈથી સાંભળી શકે છે, આવું આધુનિક સ્ટેથોસ્કોપ ૧૮૫૫માં દાખલ થયું હતું, જોકે લેઇન્સેકની ડિઝાઈનમાં અને આધુનિક સ્ટેથોસ્કોપમાં બહુ તફાવત નથી, જે કંઈ છે એ આધુનિક વિજ્ઞાાનની દેન છે.